Şengalli bir çiftçi olan Hadi Qasım gibi bölgedeki tüm çiftçiler ürettikleri tarım ürünlerin ilçe dışında götürmek için birçok resmi makamdan onay alması gerekiyor. Bunların yanı sıra çiftçiler, birçok kez güvenlik noktalarında geçişleri farklı gerekçelerle engelleniyor.
Hadi Qasım'ın tarım arazileri Şengal’in ilçesinin kuzeyindeki Gohbel yerleşkesinde yer almaktadır. Yerleşke, idari olarak Sinune ilçesine bağlıdır.
Bu yıl 150 dönüm salatalık, patlıcan ve karpuz eken Qasım, bunları Musul ve Ninova Valiliği'nin diğer bölgelerinde pazarlamayı umdu.
KirkukNow’a konuşan Hadi Qasım, “Kontrol noktalarında saatlerce durduruluyoruz, hesap verebilirlik ve uzun süreli soruşturmalar, aşırı sıcak nedeniyle salatalık ve patlıcan mahsullerinin bir kısmının zarar görmesi nedeniyle de Musul pazarında daha düşük fiyatlarla satmak zorunda kalıyoruz" dedi.
Gohbel çiftçileri, Sinune’ye ulaşmak için 30 kilometre yol kat ediyor ve buradan da 40 dereceyi aşan sıcaklıklarda Musul'un merkezine 150 kilometre daha gidiyorlar.
Hadi, "Ne zaman ekinlerimizi nakletmek istesek, kontrol noktalarında sorunlarla karşılaşıyoruz, çeşitli bahanelerle geliyorlar, çok soru soruyorlar, bu yüzden bazen ekinlerimizi Sinuni veya Sincar'da daha düşük fiyatlarla pazarlamak zorunda kalıyoruz" dedi.
“Sıkıldık, çiftçiden başka bir şey değiliz, bırakın işimizi yapalım”
Gohbal yerleşkesi ile Sanune bölgesi arasındaki yolda Irak ordusuna ve Haşdi Şabi’ye ait beş kontrol noktası ve ayrıca Şengal ve Musul arasındaki birkaç noktaya ek olarak Sinune ve Şengal arasında 6-7 kontrol noktası daha var.
“Sıkıldık, çiftçiden başka bir şey değiliz, bıraksınlar işimizi yapalım. Musul'dan kükürt, zirai kimyasallar gibi tarımsal malzemeleri alanlarımıza taşırken bile bizi taciz ediyorlar. Bazen yasak diyorlar" diyen Çiftçi Hadi Qasım, kontrol noktalarından sorumlu kişilerin iddia ve mazeretlerinin, itirazlarının yasal olduğunu kanıtlayacak belge ve delillere dayanmadığını da sözlerine ekledi.
Edinilen bilgiye göre, bu sorunla sadece Sinuni çiftçileri değil, Şengal’deki tüm çiftçiler karşı karşıyadır.
Ninova, Mart 2021, Şengal ilçesinin Sinuni nahiyesindeki Cidali kontrol noktası Fotoğraf: Kirkuk Now
Şengalli çiftçilerin, mahsullerini ilçe dışına nakletmeleri için Tarım Bakanlığı'nın onayını almaları, ardından Ninova Tarım Genel Müdürlüğü'nü, ardından valilik idaresini incelemeleri ve son olarak Batı Ninova Operasyonlar Komutanlığı’nın onayını almaları gerekiyor.
Sinune Tarım Müdürü Berekat İsa, çiftçilerin tüm bu prosedürleri tamamlamadan ürünlerini kontrol noktalarından geçiremeyeceklerini söyledi.
Isa, "Bu prosedürler başka hiçbir yerde yok. Birkaç gün önce çiftçilerimizden biri Musul'da dört torba kükürt ve kimyasal gübre aldı ve bir kontrol noktasında taşımasını engellediler, bu yüzden onları orada bırakmak zorunda kaldı” diyerek ve ekliyor, "Kafamız karıştı, kiminle uğraştığımızı bilmiyoruz" diyor.
Berekat İsa, “Çiftçilerimiz büyük bir haksızlığa maruz kalıyor, ürününü nereye pazarlayacaklarını bilemiyorlar, 10 kiloluk bir kutu domatesi yakın çevrelerde sadece iki bin dinara satmak zorunda kalıyor, zarara uğratılıyor, kar yerine zarara uğratılıyor. Sadece benim yıllarımda iki bin 500 dönüm salatalık, patlıcan, domates, bamya, karpuz ve diğer bazı yazlık ürünlerle ekildi.”
“Çiftçilerimiz büyük haksızlığa maruz kalıyor”
Sinune'li bir çiftçi olan Halid Qasım, güvenlik kontrol noktalarının tacizi nedeniyle tek geçim kaynağı olan tarımdan neredeyse vazgeçiyor.
Qasım, “İki hafta önce kükürde ihtiyacım var. Tarım Müdürlüğü'nün onayını aldım ama Harekat Komutanlığı erteliyor ve bu malzemeleri Musul'dan getirmemi engelliyor" diye konuştu.
Geçen yıl, Halid'in Musul'daki Umm al-Şebabek kontrol noktasındaki mülkiyetinden üç ton tarımsal malzemeye el konuldu, ancak o, arabuluculuk ve birkaç denemeden sonra onları üç gün sonra Sinuni'ye teslim etmeyi başardı.
Kontrol noktalarının kükürt ve diğer bazı tarımsal gereksinimleri taşımasının engellenmesinin nedenlerinden biri de bu malzemelerin patlayıcı üretiminde kullanılması olasılığıdır.
Ninova'daki askeri yetkililer medyayla konuşmak konusunda isteksizler, bu nedenle KirkukNow'ın Ninova Operasyon Komutanlığı'ndan izin alma çabaları sonuçsuz kaldı.
Sinune İlçe Müdürü Hudeda Coki, konuyla ilgili KirkukNow’a şunları söyledi:
“Çiftçilerin engellere maruz kaldığı bir sır değil, ancak ihmalimiz yok. Sorunu çözmek için defalarca güvenlik ve idari yetkililerle görüştük fakat tüm çabalar sonuçsuz kaldı."
Bu, tarım ürünlerinin Şengal’den diğer bölgelere ihracatını engellemeye yönelik resmi bir kararın olmadığı bir zamanda geliyor.
Ninova, 2021, Şengal ilçesine bağlı Sinune nahiyesinde karpuz mahsulü Fotoğraf: KirkukNow
Coki, çiftçilerin özellikle “Şengal ve Telafer arasındaki Umm al-Şebabek kontrol noktasında ve Irak ordusunun bulunduğu Şengal-Musul arasındaki Kişki kontrol noktasında" engellerle karşılaştığını söylüyor.
Şengal ilçesinde Halk Seferberlik Kuvvetleri, Ezidhan Asayiş güvenlik güçleri, Şengal Direniş Birliği YBŞ, yerel polis, Federal Polis, Irak ordusu, Ezidhan Peşmerge de dahil olmak üzere sekizden fazla farklı silahlı kuvvet var. Kürdistan Bölgesi Hükümeti'ne bağlı Peşmerge
Güçleri, Şerefaddin Türbesini korumakla görevlidir.
Şengal Polis Komutanlığı Sözcüsü Nategh Elo, KirkukNow'a yaptığı açıklamada, “Şengal'deki güvenlik durumu, orada bir dizi farklı siyasi güç ve partinin varlığı nedeniyle diğer bölgelerde olduğundan farklı. Bu yüzden kontrol noktalarında bu tedbirlerin alınması normaldir. Vatandaşların güvenliğini sağlamak için bu önemlidir” dedi.
Musul'un 120 km batısında yer alan Şengal, idari olarak Ninova Valiliği'ne bağlıdır. İlçe Irak Anayasasının 140. Madde kapsamındaki tartışmalı bölgeler arasında yer alıyor.
