Duhok vilayetindeki kamplarda yaşayan çoğunluğu Ezidi 26 bin göçmen,9 Kasım’daki özel seçim günü için oy kullanmak üzere isimlerini kaydettirdi. Ancak vilayette toplam 210 bin göçmen bulunuyor ve oy hakkına sahip olan bu kişilerin,oy kullanabilmek için memleketlerine dönmeleri gerekecek.
Irak Yüksek Seçim Komisyonu (IHEC),daha önce kayıt yaptırmış göçmenlerin oy kullanabilmeleri için kamplarda 22 sandık merkezi kurdu. Fakat komisyonun çağrısına zamanında yanıt vermeyenler için şu anda hiçbir çözüm bulunmuyor.
Göçmenlerin büyük çoğunluğu, genel seçim gününde memleketlerine dönmek zorunda kalacak; aksi takdirde oy kullanamayacaklar.
Sevê Reşo,11 yıldır Bersiv kampında ailesiyle birlikte yaşayan Şengalli bir Êzidî kadın.Önceki seçimlerde oy vermek için Sinunê nahiyesine dönmüştü, fakat bu kez nerede oy kullanabileceğini hâlâ bilmiyor — seçimlere üç haftadan az kalmış olmasına rağmen.
Sevê,“Seçim Komisyonu bizden, kamplarda oy verebilmek için Duhok ofisinde işlemlerimizi tamamlamamızı istedi. Ben de gittim, belgelerimi teslim ettim. O zamandan beri oy kartımın peşindeyim. Komisyon yetkilileri, ‘işlemler tamamlandı, ismin yakında sisteme dönecek’ dediler ama hâlâ bekliyorum. Ne zamana kadar bekleyeceğimi bilmiyorum,” dedi.
Kürdistan Bölgesel Hükümeti’ne bağlı Göç ve Kriz Yanıt Dairesi’ne göre Duhok’ta hâlâ 55 bin aile, yani yaklaşık 210 bin kişi göçmen durumunda yaşıyor.
Bunların 110 bini kamplarda,geri kalan 100 bini ise ev sahibi topluluklarla birlikte şehir içinde yaşamını sürdürüyor.
Seçim Komisyonu’nun rakamlarına göre sadece 25.986 kişi adını kaydettirmiş durumda ve bu kişiler 22 sandıkta oy verebilecek. Diğer göçmenlerin ise ya oyları geçersiz sayılacak ya da genel seçim gününde memleketlerine dönmek zorunda kalacaklar.-Örneğin Şengal,Telafer ovası veya Musul şehir merkezine.-
Ahmed Kasım,Çem Mişko Kampında yaşayan bir göçmen.Önceki seçimlerde oy vermek için Şengal’e dönmüştü,ancak bu kez o da nerede oy kullanabileceğini bilmiyor.
Ahmed Kasım,“Bu yılın Mayıs ayında kayıt formumu Seçim Komisyonu komitelerine teslim ettim, parmak izimi verdim, tüm bilgileri sundum. İki gün önce kamp yönetimine uğradım; bana, ‘ismin sisteme henüz dönmedi, burada oy veremezsin, biraz daha bekle’ dediler,”ifadelerini kullandı.
Ahmed,kamp içinde oy kullanma başvurusunu tamamlamış ama hâlâ nerede oy vereceği belirsiz olan yüzlerce kişiden sadece biri.
Genel olarak, binlerce Êzidî göçmenin seçim sürecinde temsilcilerini seçememesi yönünde ciddi bir korku var.
Şengal’in de dâhil olduğu bölgelerde seçim sandıklarının geri dönmesini bekleyen insanlar, bu demokratik sürecin dışında kalmaktan endişe ediyor.
Önceki seçimlerde, Ninova vilayeti sekiz seçim bölgesine ayrılmıştır. Katılım oranının en düşük olduğu yer-yalnızca yüzde 30- en fazla göçmenin yaşadığı Şengal seçim bölgesiydi.
Bugün de durum farklı değil: bir kısmı kamplarda oy verebilecek, diğer kısmı ise oy kullanmak için Şengal’e dönmek zorunda kalacak.
Ahmed şöyle devam etti:
“Geçen sefer Şengal’e gidip oy vermem iki saat sürdü. Gerçekten zordu. Bu sefer aynı şekilde gidemeyiz.Burada oy vermek istiyoruz.Ya da en azından, memleketimize dönüp oy kullanmak isteyenlere ulaşım desteği sağlansın.”
Aynı şekilde Sevê de ekonomik durumlarının çok kötü olduğunu belirterek,“Göçmenlerin maddi durumu kötü. Çoğu, oy vermek için memleketine dönmeye 50 bin dinar (yaklaşık 35 dolar) harcayamaz,” dedi.
Halid Abbas, Irak Yüksek Seçim Komisyonu’nun Duhok şubesi başkanı, KirkukNow’a yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Komisyonun çağrısı üzerine gelen 26 bin seçmen adını kaydettirdi. Daha önce belirlenen tarihlerde kayıt yaptırmayanlar ise memleketlerine dönüp oy vermek zorunda kalacaklar.”
2021’deki erken parlamento seçimlerinde 120 bin göçmen seçmen vardı; bunların 69 bini Duhok vilayetinde bulunuyordu.
Pir Deyan Cafer,Kürdistan Bölgesel Hükümeti Göç ve Kriz Yanıt Dairesi müdürü de şunları söyledi:
“Göçmenlere isimlerini kaydetmeleri için fırsat verildi. Fakat bunu yapmayanlar, doğal olarak kamplarda oy kullanamayacak.
Biz ise elimizden geldiğince, memleketlerine dönüp oy kullanmak isteyenlere ulaşım konusunda yardımcı olacağız.”
