هێزەكانی حەشدی شەعبی لە شنگال سەرقاڵی پێكهێنانی لیوایەكن لە خەڵكی ناوچەكە و بڕیارە دوای دروستكردنی، هێزەكە لە ناوچە جیاوازەكانی قەزاكە بڵاوە پێبكەن و سنوری بونیان فراوان بكەن.
بەپێی لێپرسراوێكی باڵای حەشدی شەعبی لە شنگال، كە ئێستا وەكو یاریدەدەری فەرماندەی لیواكە دەستبەكاربووە، لە 19ی ئادارەوە دەستیان بە تۆماركردنی ناو كردووە و بڕیارە زیاتر لە 3000 هەزار چەكدار دابمەزرێنن.
بەرەکات خدر (29ساڵ) هاوڵاتییەكی ئێزیدی شنگال و باوكی سێ منداڵە، یەكێكە لەو كەسانەی هەفتەی رابردوو لەگەڵ چەند هاوڕێیەكیدا چووە بارەگایەكی حەشدی شەعبی و ناوی خۆی تۆماركرد و دەڵێت لەڕێی چەند كەسێكەوە كە پێشتر ناوی خۆیان تۆماركردووە زانیویانە كە حەشدی شەعبی هێز دروستدەكات. "بڕیارمدا ببمە بەشێك لەو هێزە و لە شنگال خزمەتبكەم".
ئەبو عەباس بەشکانی، یاریدەدەری فەرماندەی لیوای شنگالی حەشدی شەعبی، بە (کەرکوک ناو)ی وت "بڕیاری دروستكردنی لیواكە لە دەستەی گشتی حەشدی شەعبی-یەوە دەرچووە، ئامانج لێی خزمەتكردنە بە ئاسایش و ئارامی شنگال"، جەختیكردەوە "حەشدی شەعبی لە شەڕی دژی داعش و لەم سنورەش رۆڵێكی گرنگی هەبووە و بەشێك بووە لەو هێزانەی شنگالیان لە دەستی تیرۆریستان رزگاركرد، بۆیە بۆ بەردەوامیدان بەو رۆڵە بڕیاری دروستكردنی لیوایەك دراوە... ئێمە لێرەین و لێرەش دەبین".
بڕیاری دروستكردنی لیواكە لە دەستەی گشتی حەشدی شەعبی-یەوە دەرچووە، ئامانج لێی خزمەتكردنە بە ئاسایش و ئارامی شنگال
چەكدارانی دەوڵەتی ئیسلامی لە عیراق و شام (داعش)، لە ئابی 2014 گەیشتە شنگال و خەڵكەكەی روبەڕوی رفاندن، كوشتنی بە كۆمەڵ و ئاوارەبون بونەوە، تا لە كۆتایی 2015دا هێزە عیراقییەكان و پێشمەرگە قەزاكەیان لە چنگی داعش دەرهێنا.
حەشدی شەعبی لە چەند ساڵی رابردودا دوو فەوجی لە خەڵكی شنگال پێكهێنا و بە گشتی لە باشوری چیای شنگال جێگیربون و دەسەڵاتیان هەیە.
لەبارەی چارەنوسی ئەو دوو فەوجە، ئەبو عەباس بەشکانی وتی "ئەو دوو فەوجە دەبنە بەشێك لە لیوای شنگال، دوو فەوجی تر دروستدەكرێن و لیوكاكە پێكدەهێنرێت". زیاتر وتی "ئێستا 1600 چەكدار لە چوارچێوەی ئەو دوو فەوجەی پێشتردا دامەزرێنراون و بڕیارە 2000 چەكداری تر دابمەزرێنین".
دروستكردنی ئەو لیوایە بۆ شنگال لەكاتێكدایە، قەزاكە بەدۆخێكی سەقامگیردا گوزەر ناكات، هێشتا دەیان هەزار خێزان لە ئاوارەییدا و لە كەمپەكانی سەر بە پارێزگای دهۆك دەژین، ئەوەش دوای هەشت ساڵ لە دەستپێكردنی شەڕی داعش.
بەرەكات خدر ئەو هاوڵاتییەی هەفتەی رابردوو ناوی خۆی تۆماركرد، وتی "دەمەوێت لە رێگای ئەم هێزەوە پارێزگاری لە خاکەکەم بكەم و سەقامگیریی ئەم ناوچەیە بپارێزم"، هەروەها وتی "بە موچەی ئەم هێزە ژیانێكی شایستە بۆ خۆم و خێزانەكەم دابین دەكەم".
به‌پێی به‌دواداچونه‌كانی (كه‌ركوك ناو)، زیاتر له پێنج هێزی چه‌كداری جیاواز له شنگال هه‌ن، له نێویاندا حه‌شدی شه‌عبی، یه‌كینه‌كانی به‌رخودانی شنگال (یه‌به‌شه)، پۆلیسی ناوخۆیی، سوپای عیراق و پێشمه‌رگه‌ی یه‌زیدخان، بەڵام لە سێ ساڵی رابردودا بەردەوام لە ناكۆكیدا بون بۆ سەپاندنی هەژمونیان بەسەر قەزاكەدا.
لەنێو خەڵكی شنگال و لە ماوەكانی رابردودا جۆرێك لە نیگەرانی هەبوو لەسەر پرسی بونی هێزی جیاواز و جۆراوجۆر و نەبونی سەقامگیری لە قەزاكە، دیارترینیان خۆپیشاندانی ژمارەیەك گەنج بوو كە داوایانكرد تەواوی هێزەكان بچنە دەرەوەی شنگال و تەنیا پۆلیسی ناوخۆیی بمێنێنەوە، هەرچەندە خۆپیشاندانەكە دوو مانگ بەردەوامی هەبوو، بەڵام ئەنجامەكەی نەپێكا.
ئەبو عەباس یاریدەدەری فەرماندەی لیوای شنگالی حەشدی شەعبی، وتی "جیاوازی ناكرێت لە تۆماركردنی ناوی چەكدارانی هێزەكە، كێ دەخوازێت دەتوانێت سەردانمان بكات... لەگەڵ پەسەندكردنی بودجە لیواكە دەستبەكاردەبێت".
لەبارەی شوێنی جێگیربونی لیواكە، ئەبو عەباس وتی "فەوجێکی تەواو دەنێرینە ناحیەی سنونێ و ناوچەکانی تری باکوری چیای شنگال، ئەوانی تر لە بەشی باشور دەمێننەوە... بەوەش دەتوانین ئاسایش و ئارامی ناوچەکە بیپارێزن و سەقامگیری ناوچەکە بەهاوکاری لەگەڵ هێز و لایەنە ئەمنییەکانی تری عیراق گەشەی پێبدەن".
دەتوانین ئاسایش و ئارامی ناوچەکە بیپارێزن و سەقامگیری ناوچەکە گەشە پێبدەن
قەزای شنگال لەڕوی ئیدارییەوە سەر بە پارێزگای نەینەوایە و بە دوری نزیکەی 120کم دەکەوێتە رۆژئاوای ناوەندی موسڵ، زۆرینەی دانیشتووانەكەی لە ئایینی ئێزیدین لەگەڵ كەمینەك لە عەرەب و كریستیان.
بەپێی دەستوری عیراق، قەزاكە بەشێكە لە ناوچەكانی جێناكۆك و خاوەندارێتی بە جێبەجێكردنی ماددەی 140ی دەستور یەكلاییدەبێتەوە.
بەپێی راپۆرتێكی رێكخراوی (سەنتەری سیسفایەر بۆ مافە مەدەنییەكان)، دیمەنی ئەمنی ناوچەكانی جێناكۆك ئاڵۆزتر بووە لە قۆناغی دوای "دەوڵەتی ئیسلامی لە عیراق و شام – داعش"، بەوپێیەی ئۆپەراسیۆنە سەربازییەكانی پێشتر دەرفەتی بۆ حەشدی شەعبی رەخساند تا گروپی چەكداری نوێ بە بودجەی حكومەت پێكبهێنن، هەرچەندە كردەوەكانیان لە دەرەوەی چوارچێوەی دەسەڵاتی دەوڵەتدایە.
هەروەها هاتووە "كەمینەكان هەست بە ئارامی ناكەن، بارودۆخی سیاسی و ئاسایشی وڵات لە ژێر دەستی ملیشیا چەكدارییەكاندا لەوانە، حەشدی شەعبی، روبەڕوی چارەنوسێكی نادیار دەبێتەوە".
