Cihad Revo adlı Ezidi, 7 yıldır yetkililerin Irak ve Suriye'de IŞİD tarafından köleleştirilen akrabalarını kurtarmak için verdiği boş vaatleri dinlediğini söylüyor.
Ezidi topluluğunu sapkınlıkla suçlayan örgüt mensupları, Ağustos 2014'te Revo’nun Musul'un kuzey batısında Suriye sınırındaki Ezidilerin çoğunlukta olduğu Şengal'de annesini, babasını, karısını, üç çocuğunu ve altı akrabasını esir aldı.
Cihad Revo, Mart 2016'da karısını ve üç çocuğunu 26 bin 500 dolar karşılığında kurtarmayı başardı.
Yetkililerin, susmaları ve köleleştirilmiş insanları unutmaları nasıl bir vicdan?
Arabulucular ve tüccarlar, bir miktar para karşılığında esir Ezidileri serbest bırakmak için IŞİD militanlarıyla aralarında arabuluculuk yapıyor.
Revo, “Kendi başımıza para topladık ama daha sonra kaçırılanların kurtarılması için Kürdistan Bölgesi Ofisi bize geri ödeme yaptı. O zamandan beri ailemin ve akrabalarımın dönüşünü bekliyorum” diyerek, sözlerine şunları ekledi:
“Yedi yıl oldu, daha ne kadar beklemeliyiz? Bugün, babam ve annem için bir çocuk gibi ağlamaya devam ediyorum. Yetkililerin susmaları ve köleleştirilmiş insanları unutmaları ne kadar vicdani bir durum?”
Yedi yıldır Kadia göçmen kampında yaşayan Revo, hükümetin alıkonulan Ezidileri serbest bırakması veya memleketine dönmelerine yönelik artık ümidinin kalmadığını söyledi.
Ağustos 2014'te IŞİD, Şengal'i ele geçirdi ve başta kadın ve çocuklar olmak üzere 6417 Ezidi'yi esir ve seks kölesi olarak aldı. Bugüne kadar 2781'i kayıp ve kaderleri bilinmiyor.
Ezidiler, Irak'ın kuzeyindeki Ninova’nın Şengal'de ikamet eden yaklaşık 550 bin etnik-dini bir azınlıktır. 2014'te IŞİD tarafından, BM'nin soykırım anlamına geldiğini söylediği bir vahşetle topluluklarına saldırdı, binlerce erkeği katletti, binlerce kadın ve çocuğu esir aldı.
IŞİD'in kadınları ve kızları seks kölesi olarak kullandığı da biliniyor. On binlerce Ezidi hâlâ Irak'ın kuzeyindeki Duhok ilindeki kamplarda yaşıyor.
Ninova'daki Ezidi soykırımının anısına mum yakan Ezidi bir çocuk. Fotoğraf: Yazda Derneği
Kürdistan Bölgesi Kaçırılan Ezidileri Kurtarma Ofisi Sorumlusu Hüseyin Kaidi, kaçırılanların serbest bırakılma sürecinin sona ermediğini belirterek, “Gerçekten son zamanlarda kurtarılan çok az insan var ama ne yazık ki Irak hükümeti ve uluslararası kuruluşlar bu konuda bizimle işbirliği yapmıyor. Sadece Kürdistan Bölgesi bu konuda çalışma ve işbirliği devam ediyor" dedi.
Kaidi, süreci yavaşlatan ve Irak-Suriye yollarının kapanmasına neden olan Covid-19 salgını olduğunu söyledi.
Suriye Demokratik Güçleri’ne (DSG) bağlı Rojava bölgesine atıfta bulunan Kaidi, “Bilgilerimize göre, 400'den fazla kaçırılan Ezidi, Rojava’daki El Hol kampında” diye ekledi.
Edinilen bilgiye göre, 2021'de bir Ezidi serbest bırakıldı.
Yedi yıl geçmesine rağmen hâlâ aile üyelerimiz kayıp?
Son beş ayda kurtulan tek Ezidi, 15 yaşındaki Erdawan Muhsin. Muhsin, IŞİD mensupları
Erdewan Muhsin Hıdır, kaçırılmasından yedi yıl sonra, 25 Mayıs Salı akşamı ailesiyle yeniden kavuştu.
Duhok’un Amedi ilçesindeki Dawudi kampında yaşayan Erdewan’ın babası Muhsin Hıdır, oğluyla ilgili KirkukNow’a şunları söyledi:
“Oğlumu tekrar gördüğüme sevindim ve çok heyecanlandım, Erdewan’ı kurtarmaya yardım eden herkese teşekkür ediyorum. El-Hol kampı Asayişi oğlumu serbest bırakarak, Şengal’de bize teslim edeceğini belirtiler. Bizde, Şengal’e giderek, 25 Mayıs akşamı oğlumuza kavuştuk.”
3 Ağustos 2014'te IŞİD, Şengal ilçesine saldırarak, aralarında Erdewan’ın da binlerce erkek, kadın ve çocuğu kaçırdı. Erdewan’ın ailesi yedi yıldır okullarının kaderi hakkında bilgi sahibi değillerdi.
Suriye, Rojava’nın Haseke kentindeki Hol kampında bir grup kadın ve çocuk. Fotoğraf: KirkukNow
Koco Köyünde kayıp üyelerini arayan ailelerin temsilcisi Merwan Cad, yerel ve uluslararası kurumları acılarını görmezden gelmekle suçluyor.
Merwan Cad, “Kıdemli Iraklı yetkilileri ve BM'yi ziyaret ettik ve hepsi kaçırılanları serbest bırakma sözü verdi. Yedi yıllık kaçırılmanın ardından aile üyelerimizin hala kayıp olması ve sadece olaylar ve anma törenlerinde hatırlanması mantıklı mı?” diye soruyor.
Koco köyünde yüzlerce kişiyi katletti ve başta erkekler olmak üzere toplu mezarlara gömdü. Geçen Şubat ayında onlarca kalıntı mezardan çıkarıldı ve kimlikleri belirlendi.
Yüzlerce kadın, kız ve çocuk köleleştirildi. Şu ana kadar Şengal'de 80 toplu mezarın yanı sıra onlarca tekli mezar bulundu. Bunların hepsi IŞİD’in saldırdığı ve ilçeyi kontrol altına aldığı döneme ait. Mezarların büyük bölümü halen açılmadı.
Merwan'ın karısı ve dört çocuğu birkaç yıl önce serbest bırakıldı. Yardımlardan ve maddi tazminattan memnun olmadığını dile getirerek, "Bir arabulucuya ihtiyacınız olduğu için 2 milyon dinar (1350 dolar) bile alamadım. Genelde kimse bizim için endişelenmiyor” dedi.
Kurtarılan Ezidiler, diğer bazı yardımların yanında 2 milyon dinar tazminat alıyor.
Mali tazminat, geçen Mart ayında, kayıplar için yasal çerçeve sunan Irak Parlamentosu tarafından hayatta kalan Ezidi kadınlar için tazminat yasasının onaylanmasından önce verildi.
Kayıp Ezidilerin çoğu kadın ve çocuk
1980 yılındaki 78 sayılı küçük vasi kanununa göre mahkeme, kayıp bir kişiyi ibraz edildikten sonra veya dört yıllık kayıptan sonra ölü olarak kabul edebilir.
Ezidi kurbanlarının ailelerinin temsilcisi Davud Murad, "Bilgilerimize göre, erkeklerin şehit olması nedeniyle kayıpların çoğu kadın ve çocuklar” diye konuştu.
Kayıplar konusuna ek olarak, savaştan zarar gören savunmasız etnik-dini azınlığı “kâfir ve şeytana tapmakla” suçlayan IŞİD, bin 293 Ezidi’yi öldürüldü.
Murad, kaçırılan Ezidileri serbest bırakma vaatlerinden şüphe duyduğunu dile getirerek, “Bunu diyenler bunu kastetmiyorlar çünkü Hol kampında arama yapmak çok zor ve yetkililer kaçırılanların dosyasını tamamen unutmuş durumda” diye konuştu.
19 Mayıs'ta Ezidi aktivistler tarafından sosyal medyada "Kaçırılan Ezidi kadınları kurtarın" adlı bir kampanya başlatıldı.
Ninova, 6 Şubat 2021- Şengal'in Koco köyünde IŞİD tarafından katledilen 104 Ezidi için cenaze töreni.Fotoğraf: İbrahim Ezidi
DAC Ezidi Kadınları Güçlendirme Direktörü Sozan Sefer, “Irak hükümetine Ezidileri kurtarma ofisi ile işbirliği yapması ve köleleştirilmiş kadın ve kızların kaderini ortaya çıkarması için baskı yapma kampanyasına katıldık. Ancak yapılan baskılar sonuç vermedi” dedi.
"Bu kampanya ile Irak hükümetine köleleştirilenlerin dosyasıyla ilgili sessiz ve hareketsiz kalmayacağımızı söyledik" diyen Sefer, yedi yıl sonra kaderlerini belirlemek için Erbil ile işbirliği içinde Irak'ta yüksek bir komite kurulması çağrısında bulundu.
Irak hükümeti Kasım 2017'de, IŞİD'e karşı zafer ilan etti. Ailelerin son umudu Suriye'deki Hol kampında kayıp üyelerini bulmaktı.
Ezidi Mir'i Medya ve İlişkilerden Sorumlu Yardımcısı Cewher Ali Beg, buradaki zorluğun IŞİD'in aşırılıkçı inançlarını paylaşan kadınlardan korkarak Hol kampına girmek olduğuna dikkat çekerek, "Kamptaki Ezidi kadın ve kızlar, IŞİD savaşçılarının aile üyelerinden korkarak kimliklerini açıklayamıyor" sözlerini kullandı.
IŞİD savaşçılarının aile üyeleri de dahil olmak üzere 30 binden fazla Iraklı Hol kampında ve Irak hükümeti onları Ninova'nın güneyindeki Gayare nahiyesindeki Ced'a kampına yerleştirmeyi planlıyor.
Ağırlıklı olarak kadın ve çocuklar olmak üzere 94 aile geçtiğimiz hafta Suriye'deki Hol kampından Ninova'daki Ced kampına taşındı.
Son derece sinirli ve üzgünüz,
Ali Beg umutsuzca, "Birçok Avrupa ülkesi kadınlarını ve kızlarını bu kamptan kurtardı, ancak Ezidiler için bir şey yapılmadı. Biz esas olarak Irak hükümetini, kaçırılanları kurtarmak için herhangi bir adım atmadığı veya çaba sarf etmediği için suçluyoruz” dedi.
Suriye'nin Kürt bölgelerindeki yetkililerle bir yol bulmak ve Ezidileri serbest bırakmak için temas halinde olduklarını doğruladı. El Ced'a kampına geri dönenlerin listesini gözden geçirmek ve oradaki Ezidileri serbest bırakmak için bir plan olduğunu da sözlerine ekledi.
Ezidi Gençlik Ağı üyesi Semia Kasim, "Son derece kızgın ve üzgünüz. Yedi yıllık bekleyişin ardından, kayıplarımızın akıbeti bilinmiyor, bu yüzden herkesin endişelenmesi gerekiyor. Allah’ta bunu kabul etmeyecek, bu yüzden asla sessiz kalmayacağız” ifadelerini kullandı.
