Kerkük'teki Arap, Kürt ve Türkmen siyasi partileri, Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nun Kerkük ofisinin yönetimi konusunda son 18 yıldır anlaşmazlık yaşıyor. Tarafların her biri bu konuda kendilerine haksızlık yapıldığını ve dezavantajlı olduklarını savunuyor.
Komisyon ofisi üzerindeki siyasal tartışmaların son aşaması yaklaşık bir hafta önce başladı. Irak'ta bu yılın aralık ayından önce yapılması planlanan yerel seçimlerin yapılması hazırlıklarına denk geldi.
Arap ve Türkmenler: Komisyonu Değiştirin
Bir kısım Türkmen ve Arap siyasi partilerin temsilcileri, "Kerkük İl Meclisi seçimleri, ilin tüm bileşenleri için çok önemli olduğunu ve sürecin mevcut komisyon tarafından yönetilirse, hile ve seçmen manipülasyonu tekrarlanacağını” savunuyor.
23 Mayıs’ta KirkukNow muhabirinin de katıldığı basın toplantısında konuşan Türkmen ve Arap partileri, komisyonun ofis müdürlüğünü üstlenmesini ve ofisin yönetimini bir bakıma yeniden yapılandırmasını talep etti. İki taraf bu talebin tüm bileşenler arasındaki dengeyi sağlayacağını savundu
2005 yılından bu yana Arap ve Türkmenler, başkanlığını Kürt unsurlarından birinin yaptığı Komisyonun Kerkük ofisi yönetimini sürekli olarak eleştiriyor.
Video: Kerkük/ 23 Mayıs 2023/ Bazı Arap ve Türkmen partilerin temsilcilerinin BMMYK ofisi pozisyonları hakkında basın toplantısı/KirkukNow
Irak Türkmen Cephesi (ITC) ve Arap Konseyi de dahil olmak üzere Türkmen ve Arap partilerinin açıklamasından, "Komisyonun Kerkük ofisi müdürlüğü pozisyonu 2005 yılından bu yana belirli bir milletin tekelindedir ve diğer bileşenlere ofisi yönetme hakkını verin” denildi.
Geçtiğimiz birkaç yıl boyunca, özellikle 2018'de yapılan parlamento seçimlerinden sonra, Türkmen ve Arap siyasi partileri çeşitli gösteriler ve protesto mitingleri düzenleyerek, Komisyon'un Kerkük ofisinin yapısında değişiklik talep etti.
Sadece 2018 yılında Seçim Komisyonu'nun Kerkük şubesinin müdür ve diğer bazı dairelerinde beş değişiklik yapıldı, ancak Türkmenler bu değişikliklere ikna olmadı.
Kürtler de ikna olmadı
Kerkük'teki Kürt siyasi partileri, Komisyon ofisinin başında Kürtlerin varlığına rağmen, Kürtlerin hak ettikleri konum ve sorumlulukları almadıklarına ikna olmuş değiller.
24 Mayıs’ta düzenlenen ve KirkukNow muhabirinin de katıldığı basın toplantısında, Kerkük'teki Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) dışındaki bazı Kürt siyasi partileri, Türkmen ve Arapların protestolarına bir açıklamayla yanıt verdi.
Açıklamada, “Seçim liyakatine göre tüm idari kadrolar vilayetin milliyetleri arasında yeniden dağıtılmalıdır. Aksi takdirde bazı siyasi partilerin Kerküklü Arap ve Türkmenler adına milliyetimize kumpas kurmalarını kabul etmeyeceğiz” denildi.
Kerkük vilayetinde Irak Parlamentosunda Kürtler 6'şar, Araplar ve Türkmenler 2'şer sandalyeye sahipken, daha önce vilayet meclisinde Kürtler 41, Türkmenler 9, Araplar da 6'şar sandalyeye sahipti.
Kürt partilerinin komisyonun ofisi ile ilgili yayınladığı istatistiklere göre, “Komisyonun başkanı Kürt, yardımcısı Arap ve komisyondaki toplam 13 şubeden Kürtlerin payı yüzde 30'dur. Araplar 4, Türkmenler 4 bulunuyor. Hristiyanlar da bir kısım orada bir haksızlık olduğunu bilmiyoruz.
Diğer idari kadrolar ve kaymakam sayılarına ilişkin olarak Kürt partileri, toplam 109 seçim bölgesinde "45 yönetici Arap, 41 Türkmen, 22 Kürt ve çalışanların yüzde 22'sini Kürtlerden, yüzde 43 Türkmen.” Bir diğer anlamda Valiliğin beş ilçesinden görev yapan Kürt kaymakam yok.
Federal hükümete bağlı güçlerin Kerkük'e dönmesinin ardından Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne bağlı güçlerin Kerkük'ten çekilmesinin ardından 16 Ekim 2017 olaylarından sonra Kürt adayların elinde bulunan idari kadroların bir kısmı vekaleten yeniden dolduruldu. bağımsızlık referandumu nedeniyle Erbil-Bağdat ilişkilerinin bozulmasının ardından Kürdistan Bölgesi ve bayrağı indirilmesi gibi olaylar yaşandı.
Kürt partileri, "Bunlar adaleti nasıl konuşuyorlar bilemiyoruz? Haksızlığı üzerimizden kaldırmak için mücadele etmesi gereken biziz" diyerek, seçim yasasında Kerkük seçimleriyle ilgili paragrafı reddettiklerini vurguladı.
Video: Kerkük/ 24 Mayıs 2023/ Bazı Kürt partilerinin temsilcilerinin Komisyon ofisinin tutumlarına ilişkin basın toplantısı/ KirkukNow
Parlamento ve Vilayet Meclisi Seçim Kanunu'nda yapılan son değişikliklere göre, 1957 nüfus sayımında adı kayıtlı olmayan veya 2003 öncesi karneye göre Kerkük'te ikamet ettiğini ispatlayamayan her Kerkük vatandaşı, 140 ıncı madde hükümlerine girenler hariç olmak üzere, il genel meclisi ve parlamento seçimlerinde oy hakkı olmayacaktır.
BYSK Ofisi: Çalışmalarımızı tarafsız bir şekilde yerine getiriyoruz
Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nun (BYSK) Irak'taki Kerkük ofisi, çalışmalarını yerine getirirken "tarafsız" olduğunu vurguladı ve yaşananları seçim propagandası olarak nitelendirerek siyasi partiler arasında çatışmalara girmeyi reddetti.
Komisyonun Kerkük ofisi Başkanlığı,Komiserler Kurulu kararıyla 2 Haziran 2021 tarihinden itibaren göreve başlayan Luay Arkan Al-Kakai tarafından yürütülüyor.
Luay al-Kakai, KirkukNow'a, konuyla ilgili şunları söyledi “İşimizi hukuka göre yapıyoruz ve tarafsız bir şekilde yaptığımız için suçlamaları dikkate almıyoruz.”
Daquq ilçesine bağlı Arap Koe köyünden olan Al-Kakai, 2004 yılından bu yana komisyonda çalışan ve çeşitli görevlerde bulunan Kakai, "Şu anda söylenenler sadece seçim propagandası ve herhangi bir değişiklik yapılmadı” dedi.
2021 yılında, Yüksek Komiserlik Kerkük Ofisi'nde bazı pozisyonlarda değişiklikler oldu, Luay Al-Kakai, Ofis Direktörü olarak Sewsan Muhyiddin'in yerini aldı.\Sewsan'dan önce ofis müdürü pozisyonu, 2018'in başlarında görevde bulunduğu 2019'da ikinci kez göreve başlayan Qais Muhammed idi. Ancak 2018 seçimlerinden sonra görevden alınarak yerine İmad Veli atanmıştır.
Luay Al-Kakai, partilerin suçlamalarının 2018 seçimleriyle ilgili olduğunu ve o dönemde ofisin başkanı olmadığını söyleyerek, son seçimlerde 2021’de "Araplar ve Türkmenler başta olmak üzere tüm milletlerin onayını aldığını" kaydetti
Komisyon daire başkanı, bu yılsonuna kadar yapılması planlanan il genel meclisi seçimlerinin yapılması için hazırlıklarını tamamladıklarını belirtti.
Komisyonun, 2013 yılından bu yana Irak illerinde yapılmayan ve 2005 yılında Kerkük vilayetinin sadece bir kez katıldığı seçim hazırlıkları, federal hükümetin süreç için bir tarih belirlemediği bir döneme denk geliyor.
