هاوڵاتیانی گرعوزێر، بۆ راییكردنی هەر مامەڵەیەكی حكومی پێویستە لانیكەم بگەنە دهۆك، لەكاتێكدا ناحیەكەیان دوو بەڕێوەبەری ناحیە و زیاتر لە دوو ئیدارەی ناوخۆیی هەیە.
بەڕێوەبەرێكی ناحیەی گرعوزێر بە تەواوی ئیدارەكەیەوە، چەند ساڵێكە لە پارێزگای دهۆك جێگیربون و دەمێننەوە، لەكاتێكدا بەڕێوەبەرێكی دیكەی ناحیە بە وەكالەت لە ناوچەكەدا هەیە و "بەبێ هیچ دەسەڵاتێك" دەوام دەكات.
"سەرباری دوو ئیدارەیە بەڵام بۆ هەر مامەڵەیەك پێویستە سەردانی دهۆك یان موسڵ بكەین" فەیسەل ئێزدو ئەلیاس، هاوڵاتی گرعوزێر بۆ (كەركوك ناو) وای وت.
ناحیەی گرعوزێر لە باشوری خۆرئاوای شنگال بە ئۆتۆمبێل زیاتر لە سێ كاتژمێر لە دهۆك و زیاتر لە دوو كاتژمێریش لە موسڵەوە دوورە.
"هەركاتێك بۆ راییكردنی مامەڵەكانمان سەردانی دهۆك دەكەین لانیكەم 40 هەزار دینار تەنیا كرێی هاتوچۆمان پێویستە جگە لە خەرجی دیكە" ئەو هاوڵاتییە دەڵێت لەكاتێكدا بارودۆخی دارایی خەڵك خراپە، بۆ ئەوەش نمونەی خۆی دەهێنێتەوە لە ئابی 2021ـدا گەڕاوەتەوە و مامۆستای وانەبێژە.
پێمانناخۆشە خەڵكی ئێمە بۆ یەك واژۆ سێ كاتژمێر رێگا ببڕێت
گرعوزێر وەك زۆربەی ناوچەكانی دیكەی شنگال دوو ئیدارەی هەیە؛ یەكێكیان كاتی و لە ناوەندی شارەكەدایە كە ساڵی 2017 و دوای روداوەكانی 16ـی ئۆكتۆبەر پێكهێنراون، كاتێك پەیوەندییەكانی هەردوو حكومەتی هەولێر و بەغدا بەهۆی ریفراندۆمەوە بارگرژی تێكەوت، بەهۆیەوە هێزی چەكدار و لێپرسراوانی ئیداریی سەر بە حزبە كوردییەكان بەرەو هەرێمی كوردستان ئاوارەبون.
ئەو ئیدارەیە هیچ لایەنێكی حكومیی و ئیداریی عیراق و هەرێم بە رەسمی دانی پێدانانێن.
هەروەها ئیدارەی گرعوزێر كە پێكهێنراوی دوایین هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگا و قەزا و ناحیەكانە، پێنج ساڵە لە سنوری دهۆك دەوامدەكەن.
خدر خودێدا رەشۆ، بەڕێوەبەری ناحیەی گرعوزێر -كە لە دهۆك دەوام دەكات- بە (كەركوك ناو)ـی وت "پێمانناخۆشە خەڵكی ئێمە بۆ یەك واژۆ سێ كاتژمێر رێگا ببڕێت تا مامەڵەكەی راییدەكرێت" پێشیوایە بە جێبەجێكردنی رێككەوتنی شنگال ئەو كێشەیە چارەسەر دەكرێت، "بەڵام وڵاتانی هەرێمی دەستتێوەردان لە كاروباری شنگالدا دەكەن بۆیە كێشەكان بەبێ چارەسەر دەمێننەوە".
پێكهێنانی ئیداره‌ی نوێی شنگال، بەشێكی سه‌ره‌كییه له رێككه‌وتننامه‌ی نێوان هه‌ردوو حكومه‌تی فیدراڵی عیراق و هه‌رێمی كوردستان، كه له تشرینی یه‌كه‌می 2020 بۆ رێكخستنه‌وه‌ی ئیداری، ئه‌منی و ئاوه‌دانی قه‌زاكه واژۆیانكرد، به‌ڵام هێشتا هیچ خاڵێكی جێبه‌جێنه‌كراوه.
خودێدا حەسەن، بەڕێوەبەری ناحیەی گرعوزێر بە وەکالەت -كە لە ناوەندی ناحیەكەدا دەوام دەكات- بە(کەرکوك ناو)ـی وت"من هیچ دەسەڵاتێكم نییە وەك بەڕێوەبەری ناحیە و نوێنەری خەڵك، لەكاتێكدا خزمەتی 20 ساڵ فەرمانبەریم هەیە و لە بنەڕەتدا پلەی كارگێڕیم جێگری بەڕێوەبەرە، بەڵام ئێستا تەنیا پێشوازی لە شاندە نێودەوڵەتییەكان و نوێنەرانی رێكخراوەكان دەكەم".
ئەو لە كۆتایی ساڵی 2020ـدا ئەو ئەركەی وەرگرتووە، ئەوەش دوای دەستلەكاركێشاوەی جه‌لال خه‌ڵه‌ف، كە لە 2019ـدا بوو بە بەڕێوەبەری ناحیە بەوەكالەت و لە 2020ـدا وازیهێنا.
"تا بتوانم كاروباری هاوڵاتیان راییبكەم، پێویستە ئیدارەی شنگال و نەینەوا دەسەڵاتم پێبدەن، بەڵام ئەوە نەكراوە و هاوڵاتیان ناچارن بۆ واژۆیەك پێویستە سەردانی دهۆك یان موسڵ بكەن" بەوتەی خودێدا حەسەن.
خوا قبوڵناكات بۆ مامەڵەیەك بگەینە دهۆك و شوێنی تر
جگه له دوو بەڕێوەبەری ناحیە؛ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی (خۆسه‌ری دیموكراتی) خۆبه‌ڕێوه‌به‌ری شنگال، كه لایه‌نه‌كانی نزیك له پارتی كرێكارانی كوردستان (په‌كه‌كه) لە 2015ـەوە پێكیانهێناوە وه‌ك پرۆژه‌یه‌ك بۆ به‌ڕێوه‌بردنی شنگال، له ناحیەكەدا ده‌سه‌ڵاتی هه‌یه.
هاوڵاتییەكەی نیشتەجێی گرعوزێر وتی "ئەو كەسەی لەجێی بەڕێوەبەری ناحیەیە دەسەڵاتی نییە و بەڕێوەبەری ناحیەكەش لە دهۆكە و نەگەڕاوەتەوە... ئەمەش كێشەیە بۆ هاوڵاتیان و خوا قبوڵناكات بۆ مامەڵەیەك بگەینە دهۆك و شوێنی تر".
گرعوزێر هێشتا وێرانەی شەڕە و زۆربەی فەرمانگە حكومییەكان نەكراونەتەوە، بۆیە تا تەمموزی 2019 هیچ خێزانێكی ئاوارەی ناحیەكە نەگەڕانەوە، لەكاتێكدا لە 2015ـەوە كۆنتڕۆڵكرابۆوە، لە كۆی 664 هەزار ئاوارەی هەرێمی كوردستانیش سەدا 30ـیان ئێزیدی نەینەوان.
خدر خودێدا رەشۆ، بەڕێوەبەری ناحیەی گرعوزێر (لە دهۆك) دەڵێت "ئەو كەسەی ئێستا لە بینای بەڕێوەبەرایەتی ناو ناحیەكە دەوامدەكات، فەرمانبەری ئێمەیە و ئێمە رامانسپاردووە لەوێ بێت، تا لایەنی تر بە ئارەزوی خۆیان كەسی تر بۆ ئەركە رانەسپێرن.. بەڵام بۆ راییكردنی هەر مامەڵەیەك پێویستە خەڵكی گرعوزێر سەردانی ئێمە بكەن نەك شوێنی تر".
لە دویین هەڵوێستی حكومەتی فیدراڵیدا، مستەفا كازمی، سەرۆك وەزیرانی عیراق هەفتەی رابردوو بەڵێنیداوە لەڕێی جێبەجێكردنی رێككەوتنی شنگالەوە ئیدارەی نوێ بۆ قەزاكە پێكبهێنن، ئەوەش دوای كۆبونەوەی هات لەگەڵ شاندێكی شنگال.
فەهد حامد، قایمقامی قەزای شنگال بە وەكالەت –لە 2017ـەوە دەستبەكاربووە و لە ناوەندی قەزاكەدا دەوام دەكات- بە (كەركوك ناو)ـی وت "پێویستە ئیدارەی پارێزگای نەینەوا ئەم كێشەیەی گرعوزێر بە دانانی بەڕێوەبەرێكی نوێی ناحیە چارەسەر بكات".
گرعوزێر لە خۆرئاوای نەینەوایە، ناوچه‌یه‌كی جێناكۆكه له نێوان هه‌ردوو حكومه‌تی فیدراڵی عیراق و هه‌رێمی كوردستان، وه‌ك ناوچه‌كانی دیكه‌ی ئێزیدی نشین له ئابی 2014ـدا روبه‌ڕوی هێرشی "دەوڵەتی ئیسلامی لە عیراق و شام - داعش" بۆوە.
