هاوڵاتیانی كریستیان، توڕە و نیگەرانن، هەندێكیان لە نەبوونی خزمەتگوزاری و پشتگوێخستنیان، بەشێكیشیان گومانیان هەیە كورسی كۆتا لە دەستی پێكهاتەكەیاندا مابێت.
ئەوەش لە كاتێكدا بەپێی یاسای هەڵبژاردن، لە كۆی 329 كورسی پەرلەمانی عیراق، كریستیانەكان بە كۆتا پێنج كورسییان لە پارێزگاكانی بەغدا، نەینەوا، كەركوك، دهۆك و هەولێر بۆ تەرخانكراوە و 19 كاندید هەوڵی بەدەستهێنانی ئەو كورسییانە دەدەن.
"كورسی كۆتای كریستیانەكان بەدەست كریستیانە رەسەنەكانەوە نەماوە، بەداخەوە دابەشبووە بەسەر كورد، عەرەبی شیعە و سونە، بۆیە گرنگی نەماوە و كورسییەكە بۆ بەرژەوەندی كەسانی تر دەڕوات، هەرچەندە دەبوو كۆتا بۆ بەرگری بێت لە ماف و داواكاری كریستیانەكان" بەوتەی نەوزاد حەكیم، چالاكوانی كریستیانی و سەرۆكی دەزگای سورایا بۆ روشەنبیری و راگەیاندن.
ئەو بۆ (كەركوك ناو)ـی رونكردەوە گومانی هەیە ژمارەی دەنگدەرانی كریستیان كەمتر ببێتەوە، بەراورد بە هەڵبژاردنەكانی رابردوو، "ئەوەش خراپە بۆ كریستیان".
لەو 19 كاندیدەی كریستیان بۆ هەڵبژاردنە پەرلەمانییەكەی 11ـی تشرینی دوەمی 2025، بەپێی بەدواداچوونی (كەركوك ناو)، هەشت كاندیدیان ژن و 11ـیان پیاون، هەروەها لە كۆی ژمارەكە حەوت كاندیدیان لەسەر بازنەی كەركوكن، چوار لە هەولێر، چوار لە دهۆك، دوو لە بەغدا و دوو لە نەینەوا.
نزار حەكیم (67 ساڵ)، لە ناحیەی ئەلقوش (دەشتی نەینەوا) نیشتەجێیە و لەگەڵ بیستنی باسی هەڵبژاردن و دەنگداندا، دەستیكرد بە گلەیی، "ئەلقوش ناحیەكی زۆر كۆنە، دەبوایە ئێستا پەیمانگای تیایدا بوایە لە بری ئەوەی خوێندكارەكانمان بچن بۆ دهۆك و نەینەوا هەر لەئەلقوش دەیانخوێند" ئەو باسی نەبوونی نەخۆشخانە و چەندین پرۆژەی دیكەی كرد، "سەرباری گلەییەكان بەڵام پێویستە كریستیانەكان بەشداری دەنگدان بكەن" نزار بۆ (كەركوك ناو) وای وت.
بەپێی یاسای هەڵبژاردن، تەواوی عیراق بۆ كریستیان یەك بازنەی هەڵبژاردنە؛ لە هەر ناوچەیەكی وڵاتەكەدا، دەنگدەری هەموو پێكهاتە نەتەوەیی و ئایینییەكان دەتوانن دەنگ بە كاندیدی كریستیان بدەن. لە هەڵبژاردنە پەرلەمانییەكەی 2021ـدا لە هەموو عیراق 34 كاندیدی كریستیانی هەبوون و زیاتر لە 118 هەزار دەنگیان كۆكردەوە بەڵام پێنج كورسییەكە بە نزیكەی 51 هەزار دەنگ یەكلابۆوە.
نزار دەڵێت خەڵك هەر ناڕەزاییەكی هەبێت، نابێت واز لە مافی دەنگدان بهێنێت. لەگەڵ ئەوەشدا نییە كریستیانەكان هێزی پێنج كورسی كۆتا بە كەم بزانن و پێیانوابێت هیچی پێناكرێت لە بەغدا.
جگە لە بزووتنەوەی بابلیۆن كە پێنج كاندیدی بۆ پێنج كورسییەكەی كۆتا لەو پێنج پارێزگایە هەیە، هەموو كاندیدەكانی تر بە ناوی كاندیدی سەربەخۆوە بەشدارن. بابلیۆن بە سەرۆكایەتی رەیان كلدانی، فەرماندەی كەتائیبی بابلیۆن سەر بە حەشدی شەعبی لە هەڵبژاردنە پەرلەمانییەكەی ساڵی 2021ـیشدا توانی چوار كورسی كۆتای كریستیان لە بەغدا، كەركوك، دهۆك و نەینەوا ببات.
"بەشێوەی سەربەخۆ كاندیدم، لەسەر گیرفانی خۆم خەرجی بانگەشە دابین دەكەم و ماڵ بە ماڵی كریستیانەكانی دهۆك دەگەڕێم تا دەنگم پێبدەن" سامی ئوشانە، كاندیدی كۆتای كریستیان وای وت. ئەو پێشتر چەند پۆستێكی بەڕێوەبەری ناحیەی هەبووە لە سنوری دهۆك.
ئوشانە هانی كریستیانەكان دەدات بەشداری دەنگدان بكەن، لەپێناو هەڵبژاردنی هەر كاندیدێك كە بەرگری لە مافی پێكهاتەكەیان دەكات، "هەر دەنگێكی كریستیان بۆ هەموومان زۆر گرنگە، با هیچ كەسێك خۆی سارد نەكاتەوە لە دەنگدان".
بەپێی ئامارێكی كۆمسیۆنی باڵای مافەكانی مرۆڤ لە عیراق، ژمارەی كریستیانەكان بۆ 250 هەزار كەس كەمبۆتەوە كە زۆرینە لە هەرێمی كوردستانن، لەكاتێكدا پێش ساڵی 2003 دەگەیشتنە ملیۆن و نیوێك.
ئایینیی مه‌سیحی، دووه‌م گه‌وره‌ترین ئایینه له عیراق دوای ئیسلام، به‌پێی ده‌ستوری عیراق دانیپێدانراوه و زمانیشیان پارێزراوه كه سریانییه. كاتێك "دەوڵەتی ئیسلامی لە عیراق و شام ناسراو بە داعش" لە ساڵی 2014ـدا دەستیگرت بەسەر نەینەوا و چەندین ناوچەی كەركوك، كریستیانەكان لە بەردەم سێ بژاردەدا بون؛ بون بە ئیسلام، پێدانی باج یان كۆچكردن، بۆیە زۆرینە بە ناچاری ئاوارەبون.
